🌹पुस्तक परिचय 🌹
🌹" एक आणखी मजला " - गझल संग्रह परिचय🌹
गेल्या तीन तपांपेक्षाही अधिक काळ गझलेची आराधना, गझलेची साधना आणि गझलेची मनधरणी मोठ्या मनोभावे करणारे माझे मित्र गझलकार श्री प्रफुल्ल कुलकर्णी, नांदेड यांचा " एक आणखी मजला " हा गझल संग्रह नुकताच हाती पडला.
पार्सल हाती पडल्या पडल्या, एखाद्या हावरट लहान लेकरासारखं वरचं आवरण टराटरा फाडलं, पुस्तक चाळायला सुरुवात केली आणि आश्चर्याचे धक्के बसायला सुरुवात झाली. पहिल्याच पानावर माझं नाव लिहून अभिप्राय लिहिण्याची प्रेमळपणे (पण हक्काने) केलेली विनंती वजा मागणी वाचायला मिळाली. त्यापुढे पुस्तक विवरण, नंतर फक्त दोन शब्दांत लिहिलेली अर्पण पत्रिका, तसेच प्रख्यात अमेरिकन कवयित्री एमिली डिकिन्सन यांचा एक विचार उदघृत करुन त्यानंतर आद्य मराठी महिला गझलकार आदरणीय संगीताजी जोशी (पुणे) यांची आशीर्वादपर व शुभेच्छारुपी प्रस्तावना वाचायला मिळाली पण स्वत: गझलकार श्री प्रफुल्ल कुलकर्णींचे मनोगत मात्र कुठेही दृष्टीस पडले नाही म्हणून पानामागून पाने उलटत गेलो तेंव्हा अगदी शेवटच्या पानावर छापलेला गझलकारांचा परिचय आणि त्यांच्या छायाचित्राच्याही वर ....
गाथा बुडली...तरली,
अवघे पाणी वाड़मय झाले
त्यातिल काही थेंबांपासुन माझ्या कविता झाल्या .....
या ओळी वाचल्या आणि बहुदा हेच जीवनात कायम आत्ममग्न राहणा-या श्री प्रफुल्ल कुलकर्णी यांचे मनोगत असावे अशी मी माझ्या मनाची समजूत करुन घेतली. मराठी गझलेच्या प्रांतात "एक आणखी मजला" उभा करणा-या माझ्या या मित्राचे म्हणजेच श्री प्रफुल्ल कुलकर्णी यांचे मनापासून अभिनंदन आणि " एक आणखी मजला " ह्या गझल संग्रहाचे हार्दिक स्वागत .... !
गझला वाचायला सुरुवात केली आणि माझ्या मनात गेल्या अनेक वर्षांपासून रेंगाळणा-या अनेक प्रश्नांची उत्तरे मला अचानकपणे मिळू लागली. गझल संग्रह कधी काढणार ? या माझ्याकडून अगदी सतत विचारल्या जाणा-या प्रश्नाला ...
कसे या मनातील सांगू ?
तुला मी कधीही कुठेही ....
असे एका व्दिपदीमधून उत्तर दिल्याचे जाणवले तर त्यापुढे प्रफुल्लजींनी लिहिले आहे की ....
अम्ही अक्षरांचीच केली
गुलामी कधीही कुठेही ....
आणि " एक आणखी मजला " ही तर जणू काही माझी गझल प्रांतातली सुरुवातच आहे असे सुचवतांना ....
खेळती रसिका तुझ्या परवानगीने
कागदाच्या अंगणी काहूर माझे ....
अशी आपली मानसिक अवस्था असल्याचे प्रफुल्लजी सांगत असावेत असे वाटून गेले कारण ....
भेटतो गझलेतुनी
मी जसा आहे तसा ....!
हे सांगत असतांनाच अगदी स्वैरपणे, स्वच्छंदपणे भटकणा-या मनाच्या बाबतीत बोलतांना ....
जरा कासवाचे शिकावे
मनाला हळू आत घ्यावे ....
असा सल्ला ते देऊन जातात. आयुष्यभर कुठलाही मोह मनात न बाळगता, अगदी निरपेक्ष भावनेने विद्यादानाचे पवित्र कार्य करणारे गझलकार प्रफुल्ल कुलकर्णी ....
जगवण्याला उद्याची पिढी
काळ मी वेगळा मागतो ...!
कोण निर्मोहि आहे इथे ?
पिंडही कावळा मागतो ...!
असे ठणकावून सांगतात. आपल्या आयुष्यात आलेल्या अनेक संकटांना, दु:खद घटनांना तसेच प्रचंड वेदनादायी प्रसंगांशी दोन हात केल्यानंतर ....
थांबना रे, जीवना, जाऊ उद्या
आज थोडे वेदनांशी बोलतो ....!
असे म्हणायची हिंमत फक्त प्रफुल्ल कुलकर्णी नावाचा माणूसच दाखवू शकतो असे निदान मला वाटते आणि तरीही आपल्या सोबत्यांबाबत बोलतांना ....
सावल्यांचे भास माझे सोबती
कोरडे आभास माझे सोबती ....
दु:ख माझे हेच की, माझ्यामुळे
पोरके सौख्यास माझे सोबती ....
अशा शब्दांत आपली खंत व्यक्त करतात, त्याचबरोबर आपल्या जीवनात पाचवीलाच पुजलेल्या दु:खाशी पुन्हा एकदा नव्याने बोलण्याची इच्छा व्यक्त करतांना दिसतात ....
आनंद जीवनाचा चाखून पाहतो
दु:खासवे नव्याने बोलून पाहतो ....
मुखपृष्ठ माणसाचे सुंदर दिसे जरी
प्रत्येक पान त्याचे चाळून पाहतो ....
असे अगदी स्पष्टपणे व मोठ्या धैर्याने सांगण्याची हिंमतही श्री प्रफुल्ल कुलकर्णी ठेवतात. इथल्या मातीशी असलेले आपले नाते आणि आपल्या सभोवतालच्या दुनियेबद्दल लिहितांना ....
मातीत उगवुनी येतो
मातीतच देह मिसळतो ....
दुनिया ना ज्याला कळते
दुनियेस कुठे तो कळतो ....
असे आपले स्पष्ट मत, परखडपणे मांडण्यासही श्री प्रफुल्ल कुलकर्णी विसरत नाहीत. पुढे ....
पोरगी माझी चिपाडासारखी
काळजी पण का पहाडासारखी ....
वेदनेची काळजी घेतो सदा
औषधी, दुर्मीळ झाडासारखी ....
ही प्रत्येक मुलीच्या बापाच्या मनातील भावना एखाद्या पर्यावरण प्रेमी माणसाच्या मनात असलेल्या काळजीप्रमाणे व्यक्त करुन जातात, त्याच वेळी ....
जिथे ज्वालामुखी जागा
तिथेही रोप लावावे ....
थकूनी झोपता रस्ता
धुळीचे पाय चेपावे ....
असा माणुसकीचा आणि पर्यावरण रक्षणाचा सल्लाही ते देऊन जातात ....
मी झोपेला थोपटतो
अन् स्वप्नांना जागवतो ....
थोडा थकवा अंथरतो
सा-या चिंता पांघरतो ....
हे सांगायलाही ते विसरत नाहीत उलट आपल्या आयुष्यात असे अनेक अनुभव घेतल्यानंतर ....
मी तर होतो चक्क निरुत्तर
मीच मला अनुभवल्यानंतर ....
जीन्स, फ्रीज, भातुकली खेळे
रडे चूल, पोलके नि परकर ....
अशा शब्दांत समाजात घडत असलेल्या अनिष्ट तसेच चुकीच्या घटनांबाबतची आपली खंत, आपली व्यथा मांडून जातांना दिसतात. अशाच अजून काही अनुभवांबद्दल आपल्या गझलांमधून भाष्य केल्यानंतर रसिकांच्या भेटीस येते ती ....
शंभर मजले उतरुन आल्यानंतर कळले
त्या मजल्यांवर एक आणखी मजला होता ....
हा " शीर्षक शेर " असलेली गझल .... ! प्रत्येक वेळी एखादी गोष्ट केल्यानंतर स्वाभाविकपणे होत असलेला आनंद त्या गोष्टीतले सत्य, तथ्य किंवा वास्तव कळाल्यानंतर, लक्षात आल्यानंतर आपल्याला अतिशय वाईट वाटते. शंभर मजले उतरुन आल्यानंतर झालेला आनंद, ह्या इमारतीला आणखी एक म्हणजेच १०१ वा मजला होता हे कळाल्यावर खरे तर मावळून जायला हवा, पण मग त्याच " १०१व्या मजल्यास " हा संग्रह अर्पण करण्याच्या श्री प्रफुल्ल कुलकर्णी यांच्या कृतीमधूनच त्यांचे वेगळेपण दिसून येते हे मात्र नक्की ....!
एकूण ६६ गझला असलेल्या ह्या गझल संग्रहाचे मुखपृष्ठ सुंदर अशा रंगसंगतीमुळे आकर्षक तर झाले आहेच पण मलपृष्ठावर हाच " शीर्षक शेर " उतरत्या पाय-यांच्या चित्रासारखा व गझलकार श्री प्रफुल्ल कुलकर्णी यांच्या छायाचित्रामुळे वाचकांचे लक्ष वेधून घेतो.
गझलेला आवश्यक असलेल्या सर्व गुणांचा समावेश असलेल्या शेर, गझलांमुळे हा संग्रह दर्जेदार तर झाला आहेच पण पुठ्ठा बाईंडिंगमुळे तर हा संग्रह आणखीनच " वजनदार " झाला आहे असे मला वाटते.
गझलकार श्री प्रफुल्ल कुलकर्णी यांना पुन्हा एकदा खूप खूप शुभेच्छा देऊन हनुमानाच्या शेपटीसारखे लांबत जाणारे माझे हे लिखाण मी आटोपते घेतो ....!
दिवाकर चौकेकर,
गांधीनगर (गुजरात)
गझल संग्रह - एक आणखी मजला
गझलकार - प्रफुल्ल कुलकर्णी
स्वयं प्रकाशन, सोपाननगर, सासवड (पुणे)
मुखपृष्ठ - संतोष धोंगडे, पुणे
मूल्य : ₹ २००/= मात्र.
0 Comments